;گیاهان شورپسند (یا گیاهان شورهزی/شورزی) گیاهانی هستند که میتوانند با آب دریا و دیگر آبها و خاکهای شور همزیستی کنند و نمک اضافی موجود در خاک را کاهش دهند همچنین میتوان از آب دریا برای آبیاری آنها استفاده کرد. با توجه به منابع سرشار آب دریا این گیاهان کمک بسیار خوبی برای مهار بیابان و بیابان زدایی هستند. چندین کشور از این گیاهان در زیستبوم خود استفاده میکنند.
در آب دریا بهطور معمول در هر لیتر ۴۰ گرم از نمکهای معدنی (عمدتا کلرید سدیم) به صورت محلول وجود دارد. لوبیا و برنج میتوانند تا میزان ۱ تا ۳ گرم در لیتر نمک را در آب تحمل کنند. از سوی دیگر، گیاهانی همچو حرا و سالیکورنیا و اسفناج باغی در این گروه قرار میگیرند که به خوبی شوری ۷۰ گرم در هر لیتر آب را تحمل میکنند.[۱]
گیاهان بوتهای شورپسند بر روی خاکهایی که شوری سولفاته-کلریده دارند یا نزدیک سفرههای آبی زیرزمینی قرار گرفتهاند نظیر فرورفتگیهای سولونچاک (شور و قلیایی) و سولونچاکهای سواحل، رشد میکنند که دارای برگهای کوچک یا بیبرگ هستند. ترکه یا سرشاخههای جوان ضخیم و ماشورهای و معمولاً با برگهای گوشتی است. شیرهٔ سلول از محلول نمکهای سولفاته و کلراته اشباع میباشد. گاهی اوقات تا ۴۵ درصد وزن خشک مطلق برگها را نمک تشکیل میدهد. فراوانی نمکهای محلول در آب باعث افزایش فشار اسمزی شیره سلول و به تأخیر انداختن تبخیر و تعرق میگردد. در بعضی از گیاهان شورپسند فشار اسمزی به ۲۰۰ اتمسفر نیز میرسد.[۲]
فکر کشت گیاهان متحمل به نمک در خاکهای شور تازگی ندارد، Mc Keel و Richardson گونه های از Atriplex را با مبدا استرالیایی در سال 1984 برای کشت در اراضی شور کالیفرنیا معرفی کرد و Morrison در سال 1900 کشت گونه های Atriplex را در مناطق ساحلی یا شور استرالیای غربی پیشنهاد کرد. Nelson و Schweitzer نیز در سال 1988 کشت گونه های Atriplex را در خاکهای قلیایی مرطوب که برای سایر محصولات زراعی مناسب نیستند، توصیه نمود.
در کشور ما دامداران پیوسته جهت تامین خوراک دامهای خود با مشکلات زیادی روبرو هستند که این عامل سبب محدود شدن دامداری و دامپروری شده است. یکی از مشکلات عمده در دامپروری خصوصاً در مناطقی با خاک یا آب نامناسب و شور کمبود علوفه می باشد و بدین منظور جهت رفع کمبود علوفه مورد نیاز، هر ساله مقدار زیادی علوفه به کشور وارد می شود(5).
برخی از هالوفیت ها برای استفاده به عنوان پیش سازهای سوخت بیولوژیکی نسل 3 مورد مطالعه قرار می گیرند. Halophytes مانند Salicornia bigelovii را می توان در محیط های سخت پرورش داد و به طور معمول با منابع غذایی برای منابع رقابت نمی کنند ، و آنها را به منابع امیدوار کننده بیودیزل یا بیو الکل تبدیل می کنند.
مناسب بودن آب برای آبیاری به مقدار و نوع نمکی که در آن آبیاری موجود است بستگی دارد. هرچه غلظت نمک آب آبیاری بیشتر باشد ، خطر شور شدن بیشتر می شود.
به طور کلی برای استفاده توصیه نمی شود مگر اینکه با متخصصان مشورت شود
نوع نمک موجود در آب آبیاری خطر ایجاد سدیم را تحت تأثیر قرار می دهد: هرچه غلظت سدیم موجود در آب آبیاری (به ویژه در مقایسه با خاک های دیگر) بیشتر باشد ، این خطر بیشتر است.(3)
پروفسور سیمون باراک ، استاد ارشد علوم گیاهی در موسسات تحقیقاتی بیابان BGU ، می گوید: “هیچ گل سحری جادویی وجود ندارد.”
“اما ما یک روش محاسباتی را برای پیمایش از طریق آن ژن ها ایجاد کرده ایم و می بینیم که چه عواملی در تحمل استرس نقش دارند.”
پروفسور باراک یک پایگاه داده ژن استرس ایجاد کرد و داده های حاصل از آزمایش های منتشر شده روی گیاه Arabidopsis thaliaa را گردآوری کرد. وی با استفاده از تجزیه و تحلیل آماری که به او امکان می دهد اهمیت هر ژن برای بقای گیاهان را رتبه بندی کند ، وی تعدادی از کاندیداهای امیدوار کننده را شناسایی کرد.
گروه او سپس آزمایشاتی را روی گیاهان با نسخه های جهش یافته از آن ژن ها انجام دادند تا ببینند چطور پوشش گیاهی با شرایط سخت روبرو می شود. جهشهایی که مقاومت به خشکسالی ، نمک یا گرما را نشان می دادند ، برای مطالعه بیشتر مورد هدف قرار گرفتند.
پروفسور باراک می گوید: “در صفحه های ژنتیکی کلاسیک برای جهش های جدید ، هزاران گیاه را نمایش می دهید که شاید یک یا سه درصد از آنها جالب به نظر برسد.”
ما 62 درصد نرخ صعود داشتیم. ما جهش های کافی داریم تا تمام عمر علمی ما را به دوام آورد. “(4)
به نقل از ایرنا بیش از ۵۰۰ گونه گیاه شور کشت امکان کشت دارند.و پیش بینی شده که از کشت آنها برای کاهش شوری و بهینه سازی خاک استفاده شود.شورورزی به معنای استفاده از آب شور و خاك شور برای تولید گیاه، علوفه، ماهی و میگو، برق، نمك و سوخت زیستی، مواد معدنی برای خوراك پتروشیمی ها ،صنایع دامپروری، دارویی و بهداشتی است.که در استان های خشک مثل بوشهر قابل انجام است.
منابع
مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Halophyte». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۶–۹–۱۳۸۸.
م. پ. پتروف، مترجم: حمیدی، عبدالله: بوته و بوتهزارهای مناطق خشک آسیا (بیولوژی و بهرهبرداری). در: نشریه: «محیطشناسی» خرداد ۱۳۵۸ – شماره ۹. ص۱۲۹.
3. (C.Brower .A. Goffeau
M. Heibloem
FAO Land and Water
nt Division.
Retrived from (http://www.fao.org/3/r4082e ص2/r4082e06.htm#TopOfPage)
4. How to Grow Plants in Salt
June 29, 2016
Desert & Water Research, Natural Sciences
5-http://firozan- agri.blogfa.com/post/207/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%BE%D8%B3%D9%86%D8%AF